Minder vlees eten, een trend of gegeven?

Hoewel een vegetarische en veganistisch eetpatroon een trend van de laatste jaren lijkt te zijn, blijkt niets minder waar. Duizenden jaren geleden waren er ook al mensen die sterk geloofden in de heilzame werking van deze manier van eten. 500 jaar voor Christus werd het plantaardig eetpatroon het 'Pythagorees dieet' genoemd, naar de filosoof en wiskundige Pythagoras. Hij geloofde dat een ziel in de vorm van een ander wezen kon doorleven, vandaar dat hij pleitte voor een plant-based eetpatroon. Als we terug gaan naar onze tijd, lijkt vegetarisch eten weer populairder te worden. Vegetarische- en zelfs vegan restaurants schieten als paddenstoelen uit de grond en lijken in de hoofdstad zelfs mainstream te zijn geworden. De vraag rijst: is vegetarisme een trend of een gegeven?  

Redenen vegetarisch eten

Om in te kunnen gaan op een gevolg (vegetarische lifestyle), moet er eerst gekeken worden naar de oorzaak of - in dit geval - oorzaken. Waarom zijn vegetariërs of veganisten gestopt met het eten van vlees en/of vis? Een aantal veelvoorkomende oorzaken zijn: 

• Dierenleed. Steeds meer mensen hebben inzicht gekregen in het dierenleed wat voorafgaat aan het eten van een biefstukje. 
• Gezondheid. Een vegetarisch dieet kan gezond genoemd worden. Al moet een vegetariër wel alert blijven op het binnenkrijgen van voldoende voedingsstoffen zoals proteïne, vitamine B12, ijzer, zink en gezonde vetten. 
• Milieu. Broeikasgassen (methaan, lachgas en kooldioxide) hebben een negatief effect hebben op de klimaatverandering. Bij het houden van vee komen veel van deze gassen vrij en herkauwers produceren methaan als ze voedsel verteren. Daarbij leidt het opslaan van mest en gebruiken daarvan op het land ook tot uitstoot van lachgas en methaan. 
• Groeiende wereldbevolking. Simpel gezegd: het houden van beesten voor de vleesindustrie kost veel water. Voor het produceren van 1 kilo rundvlees is bijvoorbeeld 15.000 liter water nodig. Voor het produceren van granen, groenten en fruit is vele mate minder water nodig. “De wereldbevolking blijft groeien en dus ook de vraag naar alles wat de planeet kan opbrengen” stelt Joel Cohen van de Amerikaanse Columbia Universiteit. De toenemende watercrisis is volgens hem onvermijdelijk op deze manier. 

De laatste tijd is er veel aandacht voor minder vlees eten (flexitarisme) en de gevolgen van (te)veel vleesconsumptie. Toch lijkt er een groeiende tendens te zijn wat betreft vleesgebruik. Wat zijn de precieze cijfers en waar komt deze stijging vandaan? 

Groei vleesgebruik 

Na een aantal jaar van daling, is het vleesgebruik in Nederland vorig jaar voor het eerst in negen jaar gestegen, van 76,6 naar 77,2 kilo per jaar per persoon. “Kennelijk is ons voedingslandschap er nog steeds niet klaar voor om de keuze voor minder vlees écht als aantrekkelijker te positioneren”, aldus Isabel Boerdam, initiatiefnemer achter Week zonder vlees. 

Ook Wakker Dier doet een gooi naar de oorzaak van het gestegen vleesgebruik: "Omdat de supermarkten minder vlees verkopen, lijkt het erop dat meer mensen vlees buiten de deur eten. Aangezien de horeca-uitgaven sterk zijn gestegen, is het aannemelijk dat dit een rol speelt". 

Trend of een gegeven?  

Al met al is het lastig te voorspellen welke trend zal doorzetten de komende jaren. Wat zeker is, is dat de gezondheidsvoordelen, het dierenwelzijn, de gevolgen voor het milieu en de wereldbevolking mensen in beweging zal zetten. Wil je als horecaondernemer meeliften op de vraag van flexitariërs, vegetariërs of veganisten, dan zal je actie moeten ondernemen. En neem je actie, zorg er dan voor dat je vegetarische maaltijden of plant-based menu's op de juiste manier aanprijst, zodat het voor gasten aantrekkelijk wordt om deze te bestellen. Gijs Kemmeren doet dit bijvoorbeeld door de mooiste bereidingen los te laten op groenten. Benieuwd naar zijn verhaal? Bekijk de video met Gijs Kemmeren »

Bronnen: AD, NPO Radio 1, NPO Focus, NRC, WUR

---

Vivian Bruinsma

Foodyard redactie